150 jaar spoor Groningen – Nieuweschans. Wisselexpositie 24 maart t/m 23 september 2018
Deze spoorlijn – met vele gezichten en een bewogen geschiedenis – staat vanaf 24 maart centraal in onze nieuwe wisselexpositie. Op 1 mei 2018 is het precies 150 jaar geleden dat de spoorlijn Groningen – Winschoten in dienst werd genomen. Een paar maanden later in 1868, volgde het laatste stukje Winschoten – Nieuweschans.
De exploitatie werd oorspronkelijk uitgevoerd door de Maatschappij tot Exploitatie van Staatspoorwegen. Vervolgens door de Nederlandse Spoorwegen en Noordned en nu door Arriva.
De spoorlijn was mede bedoeld om een internationale verbinding te ontwikkelen. Echt uit de verf kwam dat niet. De verbinding met Bremen overleefde alle pogingen. Een paar jaar geleden kreeg het een economische injectie in de vorm van de Wiederline. De Wiederline is een treindienst tussen Groningen en Leer. Lang heeft het niet mogen duren, door een aanvaring van een vrachtschip met de Friesenbrücke bij Weener is de verbinding verbroken. Een deel van het traject moet nu met de bus worden gereisd.
De spoorlijn kenmerkte zich door twee verbindingen met de NOLS. Daarnaast werd de spoorlijn gekruist door twee stoomtrammaatschappijen en een lijn van een paardentrammaatschappij. Er waren aansluitingen op raccordementen van bijvoorbeeld NV. Carton- & Papierfabriek W.A. Scholten te Sappemeer en de voormalige Silenka en er was een mogelijkheid om te driehoeken tussen Waterhuizen, Groningen en Ommen.
De transportaties van Joden naar de vernietigingskampen ten tijde van de Tweede Wereldoorlog blijven een beladen onderdeel van deze spoorlijn. De treinen reden vanaf kamp Westerbork over Groningen via Nieuweschans naar een vaak definitieve eindbestemming voor de Joden.
De wisselexpositie zal, naast de geschiedenis van de spoorlijn en het materieel, ook aandacht besteden aan onbekende en bekende stations of stopplaatsen zoals Ulsda en Heiligerlee.
Authentieke voorwerpen die een relatie hebben met de spoorlijn ondersteunen het verhaal. Zoals houten onderdelen van de oude wachtkamer van station Groningen, koersborden, uniformen en documenten. Daarnaast zijn er diverse modellen van stationsgebouwen en locomotieven te bewonderen.
Denk om den overweg! Gevaar! Pas oversteken als alle lichten gedoofd zijn!
Het zijn waarschuwingen die bij de NS voorkwamen en in sommige gevallen nog steeds in gebruik zijn. Kort gezegd: zonder beveiliging geen veilig railvervoer.
In de nieuwe wisselexpositie over spoorwegveiligheid willen we de bezoeker bewust maken van hoe belangrijk veiligheid is in treinen, langs de baan en vooral bij overwegen. De bezoeker krijgt door middel van authentieke voorwerpen zoals seinen, borden en bedieningstoestellen de geschiedenis en de recente ontwikkelingen van de spoorbeveiliging te weten. Teksten en foto’s zorgen daarbij voor een prettige en leerzame ondersteuning. Er zijn interactieve elementen opgesteld die de bewustwording van het belang van veiligheid zullen versterken. En alsof het nog niet genoeg is: de voormalige klassieke beveiliging van Zuidbroek krijgt ook een plaats binnen deze expositie.
VORIGE WISSELEXPOSITIE
Regelmatig wordt de wisselexpositie in de wachtkamer 3e klasse vervangen door een nieuwe. Zo begonnen we met een wisselexpositie over de aanleg van het spoor van Harlingen – Nieuwe Schans rond 1865. Daarna kwamen de exposities
Getuigen langs het spoor
de NOLS,
de Paardentram
het Woldjerspoor
Reizen per spoor in de jaren ’50
Blik op het Spoor